احادیث صحیح نبی اکرم ص درباره فضیلت قرآن کریم ( 3 )

23- عن ابن عمر (رضی الله عنهما) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم) : «إِنَّمَا مَثَلُ صَاحِبِ الْقُرْآنِ کَمَثَلِ صَاحِبِ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ إِنْ عَاهَدَ عَلَیْهَا أَمْسَکَهَا وَإِنْ أَطْلَقَهَا ذَهَبَتْ».

ابن عمر (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «مثال قاری قرآن مانند صاحب شتری است که زانوی آن را بسته باشد. اگر از او نگهداری کند، نزدش می ماند و اگر او را رها سازد، می رود»[23].

24- عن عبد الله بن مسعود (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و سلم): «بِئْسَمَا لأَحَدِکُمْ أَنْ یَقُولَ نَسِیتُ آیَةَ کَذا وَکَذا بَلْ هُوَ یُنسِّىَ فاسْتَذْکِرُوا الْقُرْآنَ، فَإِنَّهُ أَشَدُّ تَفَصِّیاً مِنْ صُدُورِ الرِّجَالِ مِنَ النَّعَمِ مِنْ عُقُلِهَا».

عبدالله بن مسعود (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «چقدر بد است برای کسی که می‌گوید: فلان و فلان آیه را فراموش کردم؛ بلکه فراموش گردانیده شده اند. قرآن را زیاد تلاوت کنید؛ زیرا قرآن، زودتر از فرار کردن شتر از سینه مردم، می گریزد»[24].

25- عن عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «تَعَلَّمُوا کِتَابَ اللَّهِ وَتَعَاهَدُوهُ وَتَغَنَّوْا بِهِ فَوَالَّذِى نَفْسِى بِیَدِهِ لَهُوَ أَشَدُّ تَفَلُّتاً مِنَ الْمَخَاضِ فِى الْعُقُلِ».

عقبه بن عامر (رضی الله عنه) می‌گوید : رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «کتاب خدا (قرآن) را یاد بگیرید و همیشه آن را تلاوت نمایید و با آواز خوش بخوانید؛ سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، قرآن از بچه شتر یک ساله ای که زانویش بسته شده است، زودتر می گریزد»[25].

26- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَا أَذِنَ اللَّهُ لِشَىْءٍ مَا أَذِنَ لِنَبِىٍّ حَسَنِ الصَّوْتِ بِالْقُرْآنِ یَجْهَرُ بِهِ».

أبوهریره (رضی الله عنه) می‌گوید : رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «خداوند به هیچ چیز دیگری به اندازه‌ای که به صدای پیامبر خوش صوتی که قرآن را با آواز خوب و صدای بلند می‌خواند، گوش نداده است»[26].

27- عَنْ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَثَلُ الْمُؤْمِنِ الَّذِى یَقْرَأُ الْقُرْآنَ کَمَثَلِ الأُتْرُجَّةِ، رِیحُهَا طَیِّبٌ وَطَعْمُهَا طَیِّبٌ، وَمَثَلُ الْمُؤْمِنِ الَّذِى لاَ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ کَمَثَلِ التَّمْرَةِ لاَ رِیحَ لَهَا وَطَعْمُهَا حُلْوٌ، وَمَثَلُ الْمُنَافِقِ الَّذِى یَقْرَأُ الْقُرْآنَ مَثَلُ الرَّیْحَانَةِ، رِیحُهَا طَیِّبٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ، وَمَثَلُ الْمُنَافِقِ الَّذِى لاَ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ کَمَثَلِ الْحَنْظَلَةِ، لَیْسَ لَهَا رِیحٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ».

أبوموسی أشعری (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله(صلی الله علیه و سلم) فرمود: «مؤمنی که قرآن می‌خواند و به آن، عمل می‌کند مانند ترنجی است که طعم خوبی دارد و هم از بوی خوشی برخوردار است. و مؤمنی که قرآن نمی‌خواند ولی به آن، عمل می‌کند مانند خرمایی است که طعمش شیرین است ولی بویی ندارد. و مثال منافقی که قرآن می‌خواند، مانند ریحانی است که بویش خوب ولی طعمش تلخ است. و مثال منافقی که قرآن نمی‌خواند، مانند حنظله (هندوانه ابوجهل) است که هم طعمش تلخ یا ناپاک است و هم بوی تلخی دارد»[27].

28- عن تمیم الدارمی (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَنْ قَرَأَ مِائَةَ آیَةٍ فِى لَیْلَةٍ کُتِبَ لَهُ قُنُوتُ لَیْلَةٍ "وفی لفظ" کُتِبَ مِنَ الْقَانتِینَ».

تمیم داری (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «هر کس شبانه، صد آیه بخواند، برایش عبادت یک شب نوشته می شود». و در یک لفظ آمده است که فرمود: «جزو عبادت کنندگان نوشته می شود»[28].

29- عَنْ عَبد الله بن عمر (رضی الله عنهما) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «لاَ یَفْقَهُ مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فِى أَقَلَّ مِنْ ثَلاَثٍ».

عبدالله بن عمر (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «هر کس، قرآن را در کمتر از سه روز بخواند، آن را نمی فهمد»[29].

30- عَنْ أَبِى هُرَیْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَنْ لَمْ یَتَغَنَّ بِالْقُرْآنِ فَلَیْسَ مِنَّا».

أبوهریره (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «هر کس، قرآن را با صدای خوب نخواند از ما نیست»[30].

31- عَنْ جُنْدُبِ (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و سلم): «اقْرَءُوا الْقُرْآنَ مَا ائْتَلَفَتْ عَلَیْهِ قُلُوبُکُمْ فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ فِیهِ فَقُومُوا».

جندب (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «قرآن بخوانید تا زمانی که دل های شما بر آن، اتفاق دارند؛ و هرگاه در آن، اختلاف نمودید، بروید»[31]. یا اینکه «تا زمانی که حضور قلب دارید، قرآن تلاوت نمایید، اما هنگامی که حضور قلب ندارید و فکرتان، پراکنده گردید، آن را ترک کنید».

32- عَنْ عَبد الله بن عمرو (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «لا تُجادِلوا فی القرآن فإنَّ جدالاً فیه کفرٌ».

عبدالله بن عمرو (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «درباره قرآن با یکدیگر نزاع و اختلاف نکنید؛ زیرا نزاع و اختلاف در مورد قرآن، انسان را به کفر می کشاند»[32].

33- عَنْ عَبد الله بن عمرو (رضی الله عنهما) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «إِنَّمَا هَلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ بِهَذَا ضَرَبُوا کِتَابَ اللَّهِ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ، فَمَا وَجَدْتُمْ فِیهِ مِنْ حَلالٍ فَأَحِلُّوهُ، وَمَا وَجَدْتُمْ فِیهِ مِنْ حَرَامٍ فَحَرِّمُوهُ، وَمَا کَانَ مِنْ مُتَشَابِهٍ فَآمِنُوا بِهِ».

عبدالله بن عمرو (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «امت های گذشته، زمانی هلاک شدند که در چنین وضعیتی افتادند که بخشی از کتاب خدا را در برابر بخش دیگر آن، قرار می دادند؛ آنچه حلال است، حلال بدانید. و آنچه که حرام است، حرام بدانید. و آنچه که متشابه است به آن، ایمان بیاورید»[33].

34- عن جَابِرٍ (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «اقْرَءُوا الْقُرْآنَ وَابْتَغُوا بِهِ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِىَ قَوْمٌ یُقِیمُونَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ یَتَعَجَّلُونَهُ وَلاَ یَتَأَجَّلُونَهُ». وفی روایة: «یَقرَؤُونَ القُرْآنَ فَیَسأَلُونَ بِهِ النَّاسَ».

جابر س می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «قرآن بخوانید و با خواندن قرآن به دنبال خشنودی خدواند متعال باشید قبل از اینکه گروهی بیایند که در خواندن قرآن مانند راست کردن تیر دقت می‌کنند و هدفشان از خواندن قرآن، رسیدن به منافع دنیوی است نه اخروی».

و در روایتی آمده است که فرمود: «قرآن می‌خوانند و به وسیله آن از مردم، (مال و دنیا) طلب می کنند»[34].

35- عَنْ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ شِبْلٍ (رضی الله عنه)t قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «اقْرَءُوا الْقُرْآنَ وَاعْملوا بِهِ وَلاَ تَجْفُوا عَنْهُ وَلاَ تَغْلُوا فِیهِ وَلاَ تَأْکُلُوا بِهِ وَلاَ تَسْتَکْثِرُوا بِه»ِ

عبدالرحمن بن شبل (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «قرآن بخوانید و به آن عمل کنید و از آن فاصله نگیرید و در آن (با تعمق بیش از حد- نویسنده -) افراط نکنید و آن را وسیله‌ای برای امرار معاش و فزون طلبی دنیوی قرار ندهید»[35].

36- عن ابی الدرداء (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَنْ أَخَذَ عَلَى تَعْلِیمِ القُرآنِ قَوساً قَلَّدَهُ اللهُ مَکَانَهَا قَوساً مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ یَومَ الْقِیَامَةِ».

أبودرداء (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «هر کس در قبال آموزش قرآن، کمانی دریافت کند، روز قیامت، خداوند به جای آن، یک کمان آتشین به گردنش، آویزان می نماید»[36].

توضیح: حدیث فوق را بعضی از علماء ضعیف دانسته اند و برخی دیگر آن را منسوخ دانسته یا تأویل کرده اند؛ چرا که جمهور علماء و محدثین گرفتن مزد را در برابر آموزش قرآن، با توجه به حدیث بعدی و احادیث دیگر، جایز می دانند. والله أعلم- مترجم

37- عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ (رضی الله عنهما) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «إنَّ أَحَقَّ مَا أَخَذْتُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا کِتَابُ اللَّهِ».

ابن عباس (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «شایسته ترین چیزی که در قبال آن، مزد دریافت می نمایید، کتاب خداست»[37].

38- عن أبی هریرة (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِى بَیْتٍ مِنْ بُیُوتِ اللَّهِ تَعَالَى یَتْلُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَیَتَدَارَسُونَهُ بَیْنَهُمْ إِلاَّ نَزَلَتْ عَلَیْهِمُ السَّکِینَةُ وَغَشِیَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْهُمُ الْمَلاَئِکَةُ وَذَکَرَهُمُ اللَّهُ فِیمَنْ عِنْدَهُ».

أبوهریره (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «هرگاه، گروهی از مردم در یکی از خانه های خدا (مساجد) جمع شوند و کتاب الهی را تلاوت کنند و آن را برای یکدیگر بخوانند، آرامش بر آنان، نازل می شود و فرشتگان آنها را احاطه می‌کنند و خداوند آنان را نزد فرشتگان یاد می نماید»[38].

39- عَنْ أَبِى هُرَیْرَةَ (رضی الله عنه) قَالَ: قال رسول الله (صلی الله علیه و سلم): «یَجِىءُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیَقُولُ: یَا رَبِّ حَلِّهِ فَیُلْبَسُ تَاجَ الْکَرَامَةِ ثُمَّ یَقُولُ: یَا رَبِّ زِدْهُ فَیُلْبَسُ حُلَّةَ الْکَرَامَةِ ثُمَّ یَقُولُ: یَا رَبِّ ارْضَ عَنْهُ فَیَرْضَى عَنْهُ فَیُقَالُ لَهُ: اقْرَأْ وَارْتَقِ وَتُزَادُ بِکُلِّ آیَةٍ حَسَنَةً».

أبوهریره (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «روز قیامت، صاحب قرآن می‌آید؛ در این هنگام، قرآن می‌گوید: پروردگارا! او را مزین گردان. پس تاج شرافت بر سرش می‌گذارند. سپس قرآن می‌گوید: پروردگارا! بیشتر از این، مزینش گردان. پس لباس شرافت به تنش می‌کنند. آنگاه قرآن می‌گوید: پروردگارا! از او راضی و خشنود باش. پس به او گفته می شود: بخوان و (در درجات بهشت) بالا برو و با هر آیه، یک نیکی به نیکی هایش، افزوده می شود»[39].

40- عن عبد الله بن عمرو (رضی الله عنهما) قَالَ: قال رسول الله (صلی الله علیه و سلم): «الصِّیَامُ وَالْقُرْآنُ یَشْفَعَانِ لِلْعَبْدِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَقُولُ الصِّیَامُ: رَبِّ إِنِّی مَنَعْتُهُ الطَّعَامَ وَالشَّرابَ بِالنَّهَارِ فَشَفِّعْنِى فِیهِ. وَیَقُولُ الْقُرْآنُ: رَبِّ مَنَعْتُهُ النَّوْمَ بِاللَّیْلِ فَشَفِّعْنِى فِیهِ. فَیُشَفَّعَانِ».

عبدالله بن عمرو (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «روزه و قرآن برای بنده شفاعت می‌کنند؛ روزه می‌گوید: پروردگارا! من او را روزها از خوردن و نوشیدن جلوگیری کردم، پس شفاعتم را درباره او قبول کن. قرآن می‌گوید: پروردگارا! من او را شب ها برای خوابیدن نگذاشتم؛ پس شفاعتم را در مورد او قبول کن. اینجاست که شفاعت آنها پذیرفته می شود»[40].

41- عَن أبی هریرة (رضی الله عنه)  قَالَ: قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَنْ قَرَأَ عَشْرَ آیَاتٍ فِى لَیْلَةٍ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الْغَافِلِینَ».

أبوهریره (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «هر کس در شب، ده آیه بخواند جزو غافلان نوشته نمی شود»[41].

42- عَنْ بریدة (رضی الله عنه) قَالَ: قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَن قرأ القرآن وتعلمه وعَمِلَ بِهِ ألبس والداه یوم القیامة تاجًا من نور ضوؤه مثل ضوء القمر ویکسى والداه حلتان لا تقوم لهما الدنیا فیقولان: بما کسینا هذا؟ فیقالُ: بأخذ ولدکما القرآن».

بریده (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «هرکس، قرآن بخواند و یاد بگیرد و به آن عمل نماید، روز قیامت بر سر پدر و مادرش تاجی از نور می‌گذارند که نوری مانند نور خورشید دارد. همچنین دو دست لباس به آنان می‌پوشانند که از همه دنیا، ارزش بیشتری دارند.آنان می‌گویند: به سبب چه عملی این لباس ها را به تن ما نموده اند؟ جواب می‌دهند: به سبب اینکه فرزند شما قرآن را فرا گرفته است»[42].

43- عَنِ ابْنِ عُمَرَ (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و سلم : «لاَ تُسَافِرُوا بِالْقُرْآنِ فَإِنِّى لاَ آمَنُ أَنْ یَنَالَهُ الْعَدُوُّ».

ابن عمر (رضی الله عنهما) می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «قرآن را در سفره ها، همراه خود نبرید؛ زیرا می‌ترسم که بدست دشمن بیافتد[43]. (در نتیجه، هتک حرمت شود. قابل یادآوری است که این منع، مربوط به زمانی است که بیم هتک حرمت باشد؛ در غیر این صورت، اشکالی ندارد. والله أعلم).

44- عن عمر(رضی الله عنه)  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ r: «أُنْزِلَ الْقُرْآنُ عَلَى سَبْعَةِ أَحْرُفٍ فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ».

عمر (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «همانا این قرآن بر هفت وجه نازل شده است. پس با هر قرائتی که برای شما آسان‌تر است، بخوانید»[44].

45- عَن عیاض بن حمارٍ (رضی الله عنه)  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم) عَنْ رَبِّهِ سُبْحانَهُ وَتَعَالَى: «إِنَّمَا بَعَثْتُکَ لأَبْتَلِیَکَ وَأَبْتَلِىَ بِکَ وَأَنْزَلْتُ عَلَیْکَ کِتَابًا لاَ یَغْسِلُهُ الْمَاءُ تَقْرَؤُهُ نَائِمًا وَیَقْظَانَ».

عیاض بن حمار (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) به روایت از پروردگار پاک و بلند مرتبه اش فرمود: «تو را مبعوث نمودم تا هم تو را آزمایش کنم و هم بوسیله تو دیگران را در بوته آزمایش قرار دهم؛ و کتابی بر تو نازل نمودم که آب آن را نمی‌شوید (با گذشت زمان از بین نمی رود؛ بلکه در سینه ها محفوظ است) و در حالت خواب و بیداری، آن را تلاوت می نمایی»[45]. (چه خواب باشی و چه بیدار، این کتاب، حفظ می شود).

46- عن أبی سعید الخدری (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «لَوْ کَانَتْ سُورَةً وَاحِدَةً لَکَفَتِ النَّاسَ».

أبوسعید خدری (رضی الله عنه) می‌گوید: رسول الله (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «اگر یک سوره، خوانده شود، همه مردم را کفایت می نماید»[46].

47- عن ابن عباس (رضی الله عنه) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و سلم): «مَنْ قرأ القرآن لم یرد إلى أرذل العمر، وذلک قوله عز وجل ﴿

ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ (5)

إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ (6)﴾‌ [تین: 5- 6]. قال: إلا الذین قرءوا القرآن».

ابن عباس (رضی الله عنه) می‌گوید: هر کس قرآن تلاوت نماید، به کهنسالی ای که همراه با ذلت باشد مبتلا نمی شود. و این، تفسیر این سخن خداوند متعال است که می‌فرماید: (

ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ (5)

إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ (6)

﴾‌ [تین: 5- 6]. «سپس انسان را به مراحل پست زندگی برگرداندیم مگر کسانی که ایمان آوردند...» که در اینجا ایمان آوردن به معنی قرائت قرآن می باشد[47].

48- عن ابن مسعود (رضی الله عنه) قَالَ: «إن أصفر البیوت بیت لیس فیه شیء من کتاب الله».

ابن مسعود س می‌گوید: خالی ترین خانه، خانه ای است که در آن، هیچ چیز از کتاب الهی (قرآن) وجود نداشته

---

[23]- صحیح بخاری و مسلم.

[24]- صحیح بخاری و مسلم.

[25]- روایت احمد و حدیث، صحیح می باشد چنان چه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.

[26]- صحیح بخاری و مسلم.

[27]- صحیح بخاری و مسلم.

[28]- صحیح ابن خزیمه و حاکم، و حدیث صحیح می باشد چنانچه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.

[29]- روایت أبوداود و ترمذی و ابن ماجه، و حدیث صحیح می باشد چنان چه در صحیح سنن أبی داود آمده است.

[30]- صحیح بخاری.

[31]- صحیح بخاری و مسلم.

[32]- روایت طیالسی؛ و این حدیث، صحیح می باشد چنان چه در سلسله صحیحه آمده است.

[33]- روایت طبرانی. این حدیث صحیح می باشد چنان چه در سلسله صحیحه آمده است.

[34]- روایت احمد و أبوداود؛ و این حدیث، صحیح می باشد چنان چه در صحیح سنن أبی داود و سلسله صحیحه آمده است.

[35]- روایت احمد با سند صحیح چنانچه در سلسله صحیحه آمده است.

[36]- روایت بیهقی با سند صحیح چنان چه در سلسله صحیحه آمده است.

[37]- صحیح بخاری.

[38]- صحیح مسلم.

[39]- روایت ترمذی و ابن خزیمه و حاکم نیشابوری با سند صحیح چنانچه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.

[40]- روایت احمد و طبرانی و حاکم نیشابوری با سند صحیح چنانچه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.

[41]- روایت حاکم و با روایت دیگری تقویت می شود چنان چه در صحیح ترغیب و ترهیب آمده است.

[42]- روایت حاکم نیشابوری و نگا سلسله صحیحه.

[43]- صحیح مسلم.

[44]- صحیح بخاری ومسلم.

[45]- صحیح مسلم.

[46]- روایت احمد و أبوداود با سند صحیح چنانچه در سلسله صحیحه آمده است. قابل یادآوری است که این جمله در سیاق یک داستان آمده است.

[47]- روایت حاکم نیشابوری؛ و این اثر در صحیح ترغیب و ترهیب به صورت موقوف، آمده است.